Kastamonu Üniversitesi tarafından KÜ-İHT/2023-10 kodu ile desteklenen "Batı Karadeniz Bölgesine Ait Bal ve Propolislerin Fiziko-kimyasal ve Palinolojik Özelliklerinin Tespiti ile Balların Kalitesi ve Rekoltesinin Araştırılması" adlı proje kapsamında Batı Karadeniz Bölgesinin farklı noktalarndan toplanan 130'un üzerinden numunenin ön analiz sonuçları çıkmıştır. Sonuçlanan analiz raporları katılımcı arıcılarımız ile paylaşılmış olup aynı zamanda Karadeniz bölgesinin ballarının gelen durumu ortaya konumuştur.
Bir balın kalitesinin ortaya konması için tek bir parametreye bakmak yetersiz ve yanıltıcı olabilmektedir. Balın kalitesini öncelikle üretiminde yapılan süreçlerin hilesiz , açık ve doğru sürdürülmesi ile olmaktadır. Bundan sonra her tüketicinin tercihi; damak tadına göre ve beklediği sağlık faydalarına göre değişmektedir. Örneğin bazı ballar yüksek antiokidant etkilere sahipken bazıları daha güçlü antimirobiyal etkilere sahip olabilir. Bazı balların yemesi duyusal olarak daha hoş iken bazı ballar acı yada ekşi tad verebilir. ballarda yapılan bazı analizlerin en anlama geldiği ve nasıl yorumlanabileceğine dair yazımızı Başkent Arıcılık Dergisinde yayınlanan 4. ve 5. sayılardaki yazılarımızdan inceleyebilirsiniz
Aşağıda elde ettiğimiz ilk verilere göre bölgemizin ballarınındaki bazı kalite parametrelerinin illerimize göre dağılımları gösterilmektedir. Projelerin ilerleyen zamanlarında incelenen numune sayısı arttıkça ilgili verilerimiz çoğaltılmaya ve güncellenmeye devam edecektir.
Ön çalışma sonucu elde edilen verilere göre illerimizde tespit edilen balların prolin değerlerin incelendiğinde prolin değeri sırası ile Zonguldak>Bolu>Sinop>Kastamonu>Düzce>Karabük>Bartın şekilden olduğu tespit edilmiştir. Aşağıdaki harita incelendiğinde prolini yüksek olan alanlar yoğun kırmızı tonllarında gösterilirken, daha düşük prolin değerine sahip alanlar yeşil tonlarında boyanmıştır. Ballardaki prolin değeri çevre florasına ve arının özelliklerine göre değişmektedir.
Baldaki önemli enzimlerden biri olan diastaz sayısı da benzer şekilde corağyaya göre farklılıklar gösterebilmektedir . Diastaz sayısı illerimize göre en yüksekten en düşüğe kadar Zonguldak>Bartın>Sinop>Bolu>Düzce>Kastamonu>Karabük olarak sıralanmıştır. Benzer şekilde aşağıdaki haritada diastaz sayısı yüksek olan alanlar yoğun kırmızı tonllarında gösterilirken, daha düşük diastazdeğerine sahip alanlar yeşil tonlarında boyanmıştır. Ballardaki prolin değeri çevre florasına ve arının özelliklerine göre değişmektedir.
Balda kristalleşme veya yaygın bilinen adıyla şekerlenme doğal bir süreçtir. Balın kriştalleşebilirliğinin (balda doğal olarak gerçekleşen şeklerlenme) en büyük göstergelerinden biri balın içeriğinde doğla olarak bulunun Fruktoz ve Glizkoz şekerlerinin oranıdır. Baldaki glikoz oranı arttıkça balın kristalleşme hızı da artmaktadır. Kristalleşme aşırı doymuş olan glikozun, glikoz monhidrat olarak çökmesi ile meydana gelir. F/G oranını 1,33den yüksek olduğundan kristalleşme hızlı oldukça düşmektedir. 1,14ün altına indikçe ise kristalleşme artmaktadır. Aşağıdaki haritada Kırmızı tonunda renklendirilen alanlarda üretilen ballarda daha düşük kristaleşme (şekerlenme) beklenirken yeşil tonunda renklendirilen alanlarda üretilen balların görece daha hızlı kristalleşmesi beklenmektedir.
